Polecenie wykorzystania urlopu w okresie wypowiedzenia

Odpowiedź: Tak. Pracodawca może zobowiązać pracownika do wykorzystania urlopu w okresie wypowiedzenia.

W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Takie stanowisko potwierdza Sąd Najwyższy w wyroku z 20 marca 2008 r.: Nie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy (art. 165 § 1 i art. 229 § 2 ustawy z 1974 r. Kodeks pracy) rozpoczęcie zaplanowanego urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po ustaniu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownika, która trwała dłużej niż 30 dni (wyrok SN z 20 marca 2008 r., II PK 214/07).

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia SN wskazał, że celem kontrolnych badań lekarskich, którym ma zostać poddany pracownik po trwającej dłużej niż 30 dni chorobie jest wskazanie, że pracownik ten jest zdolny do kontynuowania pracy na danym stanowisku. Urlop wypoczynkowy zaś polega na niewykonywaniu pracy. Nie można więc uznać, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich. Badania te są niezbędne przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, natomiast nieprzeprowadzenie ich przed urlopem nie pozostaje w sprzeczności z istotą urlopu wypoczynkowego.

Odmienne stanowisko w kwestii tego, czy pracownik może skorzystać z urlopu wypoczynkowego po długotrwałej nieobecności chorobowej bez uprzedniego poddania się badaniu kontrolnemu zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 października 2016 r., III PK 9/16. Sąd orzekł, że pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania kontrolne po ponad 30-dniowej chorobie, jeżeli pracownik bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chce skorzystać z urlopu „na żądanie".

Postulat ten wynika z założenia, że korzystanie z urlopu wypoczynkowego i niezdolność do pracy wykluczają się. Jednocześnie Sąd Najwyższy zaznaczył, że o ile w orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że pracownik rozpoczynający urlop wypoczynkowy po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, nie ma obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy, o tyle nie budzi wątpliwości, że pracownik stawiający się do pracy po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni ma obowiązek poddania się kontrolnym badaniom lekarskim, na które zostanie skierowany przez pracodawcę w trybie art. 229 § 2 ustawy z 1974 r. Kodeks pracy.

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. Na tej podstawie pracodawca może polecić pracownikowi wykorzystanie zaległego i bieżącego urlopu po złożeniu wypowiedzenia umowy o pracę.

W przypadku, o którym mowa w pytaniu, pracodawca może więc zobowiązać pracownika do wykorzystania urlopu po zakończeniu zwolnienia lekarskiego. Jeżeli jednak pracownik przedstawi kolejne zwolnienie, urlop zostanie anulowany, mimo że stosunek pracy będzie nadal trwał. Wówczas za niewykorzystany urlop, w tym urlop zaległy, trzeba będzie wypłacić ekwiwalent.