Jak zatrudnić osobę niepełnoletnią? Zasady ogólne czy pracownik młodociany?

Odpowiedź: Osoba, o której mowa w pytaniu nie może rozpocząć pracy jako pracownik na zasadach ogólnych przed ukończeniem 18 roku życia. Co jednak ważne, z osobą tą można zawrzeć umowę o pracę, jednak należy wskazać w niej datę rozpoczęcia pracy po osiągnięciu pełnoletności.

Zgodnie z art. 22 § 2 ustawy z 26 czerwca 1964 r. Kodeks pracy: pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na warunkach określonych w dziale dziewiątym pracownikiem może być również osoba, która nie ukończyła 18 lat. Dział dziewiąty Kodeksu pracy dotyczy zatrudniania pracowników młodocianych.

Oznacza to, że w odniesieniu do niepełnoletniego kandydata do pracy istnieją dwie możliwości:

• zatrudnienie jako pracownika młodocianego, z zachowaniem warunków i wymagań określonych w dziale dziewiątym Kodeksu pracy
• nawiązanie stosunku pracy po ukończeniu 18 roku życia.

Przed ukończeniem 18. roku życia nie można zostać pracownikiem w świetle przepisów prawa pracy niedotyczących młodocianych.

Warto jednak zauważyć, że prawo pozwala na to, aby z osobą niepełnoletnią zawrzeć umowę o pracę. Ważne jest jednak, aby dzień rozpoczęcia pracy wskazany w tej umowę przypadał w dniu, kiedy strona umowy będzie miała ukończone 18 lat.

Zgodnie z art. 15 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo mają zdolność do czynności prawnych mają. Z kolei zgodnie z art. 22 § 3 ustawy z 26 czerwca 1972 r., osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. W przepisie tym zaznaczono jednak, że gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać.

Możliwa jest także sytuacja, w której pracodawca chciałby, aby kandydat zaczął pracę wcześniej niż po ukończeniu 18 roku życia. Jest to możliwe, jednak w takim wypadku obligatoryjne jest stosowanie przepisów dotyczących zatrudnienia młodocianych. Dla pracodawcy ma to istotne znaczenie, ponieważ co do zasady pracowników młodocianych zatrudnia się w celu przygotowania zawodowego lub przy pracach lekkich. Oprócz tego młodocianych obejmują szczególne przepisy. Dotyczą one w szczególności wymiaru czasu pracy (6 godzin poniżej 16 roku życia, 8 godzin na dobę po ukończeniu 16 lat, przerwy wliczanej do czasu pracy czy wliczania godzin zajęć szkolnych itp.

Podsumowując, wydaje się, że z osobą w wieku 17 lat, jako osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, można zawrzeć umowę o pracę na zasadach ogólnych, ale w umowie trzeba wskazać dzień rozpoczęcia pracy przypadający wtedy, gdy ta osoba będzie miała 18 lat. W ten sposób stosunek pracy zostanie nawiązany z osobą, która będzie już pełnoletnia, przez co zostanie spełniony wymóg art. 22 § 2 ustawy z 26 czerwca 1972 r.