Umowa zlecenia z młodocianym – jakich formalności dopełnić, aby go zatrudnić?

Do ważności umowy zlecenia zawartej z młodocianym wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Do zleceniobiorcy, mimo że nie jest pracownikiem, znajdują zastosowanie przepisy BHP, określone w ustawie z 26 czerwca 1974 r. Kodek pracy. Konieczność skierowania młodocianego na badania lekarskie zależy od rodzaju powierzonej pracy.

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Istotne znaczenie będzie miał tu fakt zawarcia umowy z młodocianym, który posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Ponieważ zaciągnięcie zobowiązania do wykonania czynności zleconych przez zleceniodawcę, nie mieści się w katalogu drobnych bieżących spraw życia codziennego, dla ważności umowy wymagana będzie zgoda przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna prawnego).

Zgoda może być wyrażona w dowolnej formie również ustnie, natomiast dla celów dowodowych zalecam formę pisemną.

W przypadku, gdyby nie została wyrażona zgoda rodzica, należałoby uzyskać potwierdzenie umowy przez rodzica, w przeciwnym razie umowa będzie nieważna.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.

Oznacza to, że pracodawca zawierając umowę zlecenia z młodocianymi musi stosować reguły BHP jak do pracowników. Należy wskazać, że pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W szczególności pracodawca jest obowiązany:

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
• zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
• reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
• zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
• uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
• zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
• zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Trzeba również wspomnieć, że w kwestii odniesienia zasad BHP do zleceniobiorców wypowiedziała się Państwowa Inspekcja Pracy. W swoim stanowisku PIP wskazała, że jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, iż wskazane jest, aby nawet do:

• doraźnego wykonywania tych prac lub
• przebywania w tych warunkach

były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to pracodawca może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną (będącą podstawą wykonywania pracy przez samozatrudniającego), poddania się:

• badaniu lekarskiemu lub
• szkoleniu w zakresie bhp.

Wówczas osoba ta ma na podstawie art. 211 ustawy z 26 czerwca Kodeks pracy, obowiązek odbyć szkolenie i poddać się badaniom lekarskim.

Zatem gdyby zatrudniony miał być w zakładzie produkcyjnym, jako kucharz, kelner to warto skierować go na badania wstępne do lekarza medycyny pracy.

Trzeba pamiętać, że przy zleceniu, inaczej niż przy umowie o pracę, koszty badań można przerzucić na przyjmującego zlecenie, zawierając stosowny zapis w umowie.

Na marginesie zaznaczyć trzeba, że od umowy zlecenia zawartej z małoletnim nie trzeba odprowadzać składek do ZUS. Nie ma również konieczności doprowadzania składki zdrowotnej za ucznia zleceniobiorcę. 

Co istotne wynagrodzenie ucznia jest zwolnione z podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. O ile zatem dochód ucznia nie przekroczy wspomnianej kwoty, nie będzie konieczności odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy do urzędu skarbowego.