Sporadyczne podróże pracowników biurowych samochodem prywatnym a badania profilaktyczne
Pytanie: Pracownik jednostki samorządu terytorialnego w ramach codziennych obowiązków służbowych obsługuje monitor ekranowy 4 godzin dziennie. Z tego powodu przed przystąpieniem do badań okresowych, jest kierowany na badania okulistyczne. Zdarza się, że osoba ta musu wyjeżdżać w krótkie delegacje i jako środka transportu używa prywatnego samochodu na podstawie umowy zawartej z pracodawcą. Czy taki pracownik powinien przejść dodatkowe badanie wzroku podobne do badań wykonywanych u kierowców?
Odpowiedź: Sporadyczne korzystanie z samochodu, jedynie w celu odbycia podróży służbowej, nie wymaga kierowania pracownika na dodatkowe badania profilaktyczne. Gdyby jednak prowadzenie auta w celach służbowych miało być częstsze, badania byłyby niezbędne.
Zakres badań profilaktycznych pracownika wynika ze skierowania
W celu ustalenia czy pracownik pod względem zdrowotnym jest zdolny do wykonywania określonej pracy w danych warunkach, pracodawca kieruje go na badania do lekarza medycyny pracy. W skierowaniu pracodawca wskazuje:
- dane identyfikacyjne pracownika (kandydata na pracownika),
- rodzaj badań,
- rodzaj pracy (nazwa stanowiska, funkcja),
- czynności, które są (lub mają być) wykonywane w ramach pracy danego rodzaju,
- warunki pracy w tym zagrożenia, które występują na danym stanowisku.
Wymienione informacje są niezbędne, aby lekarz profilaktyk mógł prawidłowo ustalić zakres badań profilaktycznych.
Oprócz informacji zawartych w skierowaniu, lekarz profilaktyk korzysta także z:
- aktualnych wyników badań środowiska pracy dostarczonych przez pracodawcę,
- wskazówek metodycznych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy,
- zaleceń dotyczących postępowania lekarskiego w stosunku do pracowników poddanych określonym narażeniom, upowszechnianym przez instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy.
Na tej podstawie lekarz profilaktyk określa zakres przeprowadzanych badań.
Sporadyczne podróże samochodem prywatnym a badania profilaktyczne – co musi wiedzieć lekarz?
Lekarz przeprowadzający badania powinien otrzymać jak najwięcej informacji dotyczących w szczególności:
- czynności wykonywanych w ramach pracy danego rodzaju,
- warunków pracy występujących na danym stanowisku.
Kluczowa jest więc treść skierowania wydanego przez pracodawcę.
W przypadku osoby zatrudnionej na stanowisku kierowcy kwestia wpisania w skierowaniu informacji, że w ramach obowiązków służbowych kieruje samochodem do celów służbowych jest oczywista. Podobnie w przypadku osób zatrudnionych przy takiej pracy, gdzie kierowanie autem do celów służbowych jest stałym elementem zatrudnienia (np. kurier, przedstawiciel handlowy, itp.).
Natomiast wątpliwości pojawiają się w przypadku, gdy miejsce mają tylko sporadyczne podróże służbowe. Przepisy prawa pracy nie rozstrzygają wyraźnie, co w takiej sytuacji powinien zrobić pracodawca. Zdania na ten temat są niestety podzielone zarówno wśród praktyków, jak i w literaturze.
Niektórzy wyjaśniają, że w takiej sytuacji wystarczą aktualne uprawnienia do kierowania pojazdami. Inni zaś uznają, że o zdolności do pracy na danym stanowisku decyduje lekarz podczas badań profilaktycznych. Dlatego bezpieczniej jest umieszczać w skierowaniu informację o kierowaniu samochodem do celów służbowych ze wskazaniem jego częstotliwości (np. sporadycznie, kilka razy do roku, często, przeciętnie raz w tygodniu, itp.).
O zakresie badań lekarskich pracowników decyduje lekarz medycyny pracy
Jeśli lekarz profilaktyk uzna, że w danym przypadku niezbędne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, to pracownik takie badania będzie musiał odbyć (§ 2 ust. 2 rozporządzenia MZiOS z 30 maja 1996 r.).
Przeczytaj również:
- Czy zatrudnionego, sporadycznie korzystającego z samochodu osobowego w pracy trzeba kierować na specjalistyczne badania lekarskie
- Dowóz innych pracowników na miejsce pracy – czy trzeba to uwzględnić w skierowaniu na badania?
- Dowiedz się, w jaki sposób prawidłowo dokumentować koszty transportu towarów
- Fiskus kwestionuje „charakter ciągły” usług transportowych
Katarzyna Wrońska-Zblewska
- art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).
- § 2-4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (tekst jedn. z 2016 r. Dz.U. z 2016r., poz. 2067, ze zm.).
PORADNIA
Odpowiedzi nawet na najtrudniejsze
pytania
