Śmierć pracownika młodocianego odbywającego przygotowanie zawodowe – komu pracodawca wypłaca wynagrodzenie?

Odpowiedź: W przypadku śmierci pracownika młodocianego odbywającego naukę zawodu, procedura postępowania jest taka sama jak w razie zgonu pozostałych, dorosłych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. To oznacza, że świadczenia po zmarłym albo wejdą do spadku albo jako prawa majątkowe przejdą na uprawnionych członków rodziny.

W razie śmierci pracownika, także młodocianego, stosunek pracy wygasa (art. 63^[1] ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy). Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

Prawa majątkowe to ogół należności, do których pracownik nabył prawo przed śmiercią. W szczególności są to:

• wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca,
• ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego.

Kodeks pracy w odrębny sposób, bardziej uproszczony, reguluje prawo do przejęcia po zmarłym pracowniku przysługujących mu świadczeń przez członków najbliższej jego rodziny. Pomija się tu całą procedurę spadkową. W zakresie praw majątkowych ze stosunku pracy, uruchamiana jest ona, dopiero gdy nie ma osób uprawnionych, wymienionych w kodeksie pracy.

Osobami uprawnionymi do renty rodzinnej są, poza małżonkiem oraz dziećmi, których zapewne zmarły uczeń nie miał, rodzice.

Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

1. ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania;
2.  spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca m.in. co do wieku (ukończone 50 lat)

Jeżeli okaże się, że rodzice nie spełniają powyższych warunków, prawa majątkowe po zmarłym synu wejdą do masy spadkowej. Wówczas pracodawca nie może zrealizować praw majątkowych na rzecz matki i ojca. Należy poczekać na decyzję sądu lub dokument notarialny o stwierdzeniu nabycia spadku, w skład którego te prawa weszły. Dopiero na tej podstawie można wypłacić świadczenia spadkobiercom zmarłego pracownika młodocianego.

Pracodawca nie może pobrać zaliczek na podatek od wypłat, o których mowa powyżej, gdyż nie podlegają one ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Składniki spadku również nie podlegają objęciu składkami na ZUS. Świadczenia wypłaca się w wartościach brutto.

Nie ma również obowiązku przekazania spadkobiercom ani urzędowi skarbowemu informacji PIT-11, skoro będą one opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn.

Dłużnik spadkodawcy (tutaj: pracodawca) ma jednak obowiązek przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela (spadkobiercy), informację o dokonanych wypłatach i ich wysokości, w terminie 14 dni od dnia wypłaty. Nie ma jednak żadnego ustalonego wzoru tej informacji.

Jeśli brakuje osób uprawnionych do renty rodzinnej nie ma też komu wypłacić odprawy pośmiertnej. Nie wchodzi ona do spadku. Oznacza to, że odprawa pośmiertna w tym przypadku nie będzie nikomu należna.