Równoważny system czasu pracy dla pracownika ze stopniem niepełnosprawności

Odpowiedź: Normy czasu pracy pracowników z niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym są sztywne. Zasadniczo wyklucza to obejmowanie ich równoważnym systemem czasu pracy. Na zasadzie wyjątku równoważny system czasu pracy, zakładający wydłużenie czasu pracy do 12 godzin, może być stosowany w stosunku do pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym, jeśli są oni zatrudnieni przy pilnowaniu, albo sami wystąpią w tym zakresie z wnioskiem, a lekarz wyrazi na to zgodę.

Osobom niepełnosprawnym przysługują m.in. określone uprawnienia w zakresie czasu pracy (art. 15 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, dalej: ustawy o rehabilitacji) w przypadku zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, czas pracy zasadniczo nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Wskazane normy są sztywne – nie mają charakteru przeciętnego.

Niezależnie od stopnia niepełnosprawności osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Jednak, zgodnie z art. 16 ustawy o rehabilitacji, powyższych zasad można nie stosować do:

• osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
• w przypadku gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na zgodę na taką pracę.

Z zaświadczenia lekarskiego, wydanego w związku z wnioskiem pracownika powinno wyraźnie wynikać, w jakim zakresie lekarz wyraził zgodę na niestosowanie, wobec tego pracownika, zasad określonych w art. 15 ustawy o rehabilitacji. Odstępstwo może być stosowane tylko w zakresie wynikającym z zaświadczenia lekarskiego.

Zgodnie z art. 129 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Jednocześnie jednak, zgodnie z art. 135 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy. W systemie tym dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin na dobę, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Równoważnym systemem czasu pracy, w którym przekroczona będzie 7-godzinna norma czasu pracy, mogą być objęci pracownicy z niepełnosprawnością i w stopniu znacznym lub umiarkowanym zatrudnieni przy pilnowaniu mienia (np. dozorcy). Inny pracownik z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności może wykonywać pracę w ramach tego systemu czasu pracy, jeśli złoży stosowny wniosek, a lekarz wyrazi na to zgodę. Koszty badań lekarskich ponosi w tym wypadku pracodawca.

• Praca dla osób z niepełnosprawnościami – projekty
• Możliwość powierzenia pracownikowi niepełnosprawnemu pracy w porze nocnej
• Harmonogram czasu pracy pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych do nocnej i całodobowej ochrony mienia
• Zmiana systemu czasu pracy z podstawowego na równoważny dla stanowiska „robotnik do pracy lekkiej” – czy nadal jest możliwa