Przerwa powyżej 30 dni – czy pozbawia obywatela Ukrainy statusu ze specustawy

Odpowiedź: Obywatel Ukrainy 24 lutego 2022 r. był już w Polsce, więc art. 2 ust. 1 nie miał wówczas do niego zastosowania, a w konsekwencji do jego wyjazdu nie miał też zastosowania art. 11 ust. 2 ustawy. Osoba ta musiała mieć w lutym 2022 r. inny tytuł do legalnego pobytu w Polsce niż specustawa – nie przyjechała do Polski w związku z wojną.

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przyznaje szereg uprawnień obywatelom Ukrainy. Można powiedzieć, że część z nich jest niezależna od daty przyjazdu do Polski, ale niektóre z nich są bezpośrednio powiązane z faktem, czy dana osoba wjechała do Polski przed, czy po 24 lutego 2022 r., gdy wybuchła wojna w Ukrainie.

Jednym z zasadniczych uprawnień, o których mowa w Ustawie (w art. 2 ust. 1) w przypadku osób, które przybyły legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. jest prawo do uznania ich pobytu na terytorium Polski za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. W przypadku tej grupy osób nie ma potrzeby uzyskiwania wizy, czy zezwolenia na pobyt – ich pobyt jest uznawany za legalny z mocy samego prawa.

Nie jest to jednak uprawnienie przyznane „raz na zawsze”. Art. 11 ust. 2 Ustawy przewiduje bowiem, że wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia, o którym mowa w art. 2 ust. 1. Jeśli więc obywatel Ukrainy przybył do Polski legalnie w związku z wojną po 24 lutego 2022 r., a następnie wyjechał na ponad miesiąc, to traci pierwotnie uzyskane prawo do uznania jego pobytu za legalny na terenie Polski tylko na podstawie samych przepisów. W praktyce oznacza to, że aby ponownie przybywać w Polsce legalnie taka osoba musi mieć albo tytuł pobytowy wydany w „normalnym” trybie albo, jeśli znowu spełnione są warunki z art. 2 ust. 1 może ponownie uzyskać prawo z tego przepisu.

Oprócz osób, które przyjechały do Polski po 24 lutego, Ustawa reguluje też sytuację osób, które były tu wcześniej. Art. 42 ustawy przedłuża legalność ich pobytu, w zależności od tytułu, albo do końca bieżącego roku albo na okres 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.