Pracownik z lekkim stopniem niepełnosprawności – przywileje w miejscu pracy

Odpowiedź: Pracownik z lekkim stopniem niepełnosprawności uprawniony jest do dodatkowej, 15-minutowej przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy. Nie może także być zatrudniany w godzinach nadliczbowych oraz w nocy – art. 15 ust. 1 i ust. 3 o art. 17 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W stosunku do pracownika nie mają natomiast zastosowania skrócone normy czasu pracy. Nie ma on także prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego.

Przepisy ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przewidują szereg dodatkowych przywilejów dla pracowników z orzeczoną niepełnosprawnością. Jednak nie są one dostępne dla wszystkich pracowników z niepełnosprawnością w takim samym zakresie. Część tych uprawnień przysługuje wyłącznie pracownikom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

W odniesieniu do pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności zastosowanie mają:

• art. 17 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
• art. 15 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
• art. 15 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Jednocześnie jednak zastosowanie mają przepisy art. 16 Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych., co oznacza, że pracownik z lekkim stopniem niepełnosprawności może pracować w godzinach nadliczbowych i porze nocnej, jeżeli:

• jest zatrudniony przy pilnowaniu albo
• ·na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Zgodnie z art. 19 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Ustawodawca nie pozostawił wątpliwości – dodatkowy urlop przysługuje tylko w przypadku niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym oraz znacznym.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że nie wszystkie osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności skorzystają z dodatkowego urlopu. Trzeba pamiętać, że urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Przykładowo, nie skorzystają więc z niego nauczyciele zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

Osoba zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności nie skorzysta również ze skróconego czasu pracy. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Przepis ten nie ma zatem zastosowania do osób z niepełnosprawnością w stopniu lekkim.

Również prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 20 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych dotyczy tylko pracowników zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Tacy pracownic mają prawi do zwolnienia od pracy:

• w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
• w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Pracownikowi z lekkim stopniem niepełnosprawności nie przysługuje prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym lub wykonania badań specjalistycznych.