Czy odprawa jest opodatkowana i oskładkowana?

Odpowiedź: Odprawa podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ale jest zwolniona ze składek na ZUS. Oblicza się ją jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.

Zwolnione z podatku dochodowego są odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów.

Przepisy wskazują jednak wyjątki, do których zalicza się m.in. odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Powyższe oznacza, że odprawy ekonomiczne nie korzystają ze zwolnienia podatkowego. Od tego świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy należna jest zaliczka na podatek, którą pobiera płatnik.

Inaczej jest natomiast w odniesieniu do składek odprowadzanych do ZUS. Z podstawy wymiaru składek na ZUS wyłączone są:

• odprawy,
• odszkodowania i rekompensaty

wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu:

• rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,
• nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub
• rozwiązania jej bez wypowiedzenia,
• skrócenia okresu jej wypowiedzenia,
• niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

W zakresie tego zwolnienia mieszczą się także odprawy ekonomiczne, niezależnie od wysokości.

Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

To oznacza, że do obliczenia podstawy odprawy należy przyjmować wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniem tych, wymienionych w § 6 rozporządzenia MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Chodzi m.in. o:

• jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
• wynagrodzenie chorobowe,
• wynagrodzenie urlopowe,
• za niezawiniony przestój,
• nagroda jubileuszowa,
• wyrównanie do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu – a tym samym także i odprawy – w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu/odprawy.

Natomiast składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, ale o charakterze zmiennym, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do (w tym przypadku odprawy) uwzględnia się przy jej ustalaniu w średniej wysokości z tego okresu.

Do obliczenia odprawy przyjmuje się także składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu. Uwzględnia się je w średniej wysokości z tego okresu.

Zatem, do podstawy wyliczania odprawy wejdzie wynagrodzenie w stałej miesięcznej stawce przysługujące w miesiącu rozwiązania stosunku pracy.