Błędne zgłoszenie zleceniobiorcy w ZUS – kto finansuje niepłacone składki, płatnik czy przyjmujący zlecenie?

Odpowiedź: Odpowiedzialność odszkodowawcza zleceniobiorcy wobec zleceniodawcy w analizowanej sprawie nie obejmuje części składek ZUS, do których sfinansowania z mocy prawa zobowiązany był zleceniodawca-płatnik. Nie ma więc podstaw do żądania od zleceniobiorcy sfinansowania tej części składek.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Jednakże osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę i jednocześnie wykonująca umowę zlecenia, zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywaną na jego rzecz, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Natomiast z tytułu wykonywania umowy zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają dla niej charakter dobrowolny, jeżeli podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, wynosi co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Płatnik nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne w sytuacji, gdy przyjmujący zlecenie niezgodnie z prawdą złożył oświadczenie, że jest zatrudniony w innym podmiocie i osiąga wynagrodzenie wyższe od minimalnego.

Żaden przepis ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie zwalnia płatnika z tego obowiązku. Nawet w przypadku podania nieprawdziwych danych przez zleceniobiorcę.

Na czym polega wina zleceniobiorcy przy zgłoszeniu do ubezpieczenia?

Analizując podstawę odpowiedzialności zleceniobiorcy z tytułu braku odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne przez zleceniodawcę, należy wskazać na art. 415 Kodeksu cywilnego – brak uiszczania przez zleceniodawcę-płatnika składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy wynikało z czynu niedozwolonego, jakim było wprowadzenie w błąd zleceniodawcy przez przyjmującego zlecenie co do niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Jak stanowi art. 415 Kodeksu cywilnego, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Wskutek wprowadzenia zleceniodawcy w błąd, nie odprowadzał on do ZUS należnych składek z tytułu ubezpieczenia społecznego zleceniobiorcy. Kwota uiszczona przez zleceniodawcę na rzecz ZUS z tytułu wszystkich odsetek od przeterminowanych składek na ubezpieczenie społeczne zleceniobiorcy stanowi szkodę zleceniodawcy, wynikłą wprost z działania zleceniobiorcy.

Ponadto szkodą płatnika jest wyłącznie kwota tej części składek, która obciążałaby zleceniobiorcę, zgodnie z art. 16 ustawy (zasada współfinansowania składek), bowiem część składek obciążająca zleceniodawcę i tak musiałaby zostać przez niego zapłacona.

Zatem odpowiedzialność odszkodowawcza przyjmującego zlecenie wobec zleceniodawcy nie obejmuje części składek ZUS, do których sfinansowania z mocy prawa zobowiązany był zleceniodawca-płatnik. Nie ma więc podstaw do żądania od zleceniobiorcy sfinansowania tej części składek wskutek nieprawidłowego wypełnienia formularza oświadczenia. Koszty pokrywa płatnik składek.