Obciążenia wyniku finansowego

Dodano: 18 sierpnia 2021
Obciążenia wyniku finansowego

Jest to pozycja, w której pokazywane są następujące skutki:

  • obowiązkowych zmniejszeń wyniku finansowego z różnych tytułów przewidzianych przepisami prawa, a w szczególności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych oraz wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i spółek skarbu państwa;
  • rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych; utworzonych w trybie art. 37 uor, w związku z wystąpieniem przejściowej różnicy z tytułu podatku dochodowego, spowodowanej różnym momentem powstania przychodu i kosztu w świetle przepisów ustawy o rachunkowości i ustawy o podatku dochodowym.

Zwykle na zwiększenie wartości obciążeń wpływa:

  • naliczony podatek dochodowy od osób prawnych;
  • utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy od osób prawnych; tworzy się ją w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości;
  • wykorzystanie, zmniejszenie wysokości lub rezygnacja z tworzenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych.

Zmniejszenie obciążeń wyniku finansowego jest efektem:

  • zmniejszenia naliczonego podatku dochodowego od osób prawnych;
  • utworzenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych; ustala się je w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności;
  • wykorzystania, zmniejszenia wysokości lub rezygnacji z tworzenia rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych.

Jednostki małe będące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych spełniające kryteria określone w art. 37 ust. 10 i 11 uor mogą zrezygnować z ustalania odroczonego podatku dochodowego. Zatem pozycja Obciążenia wyniku finansowego będzie obejmowała tu tylko tzw. bieżący podatek dochodowy.

Przykład

Spółka ABC SA ustaliła, iż aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi między wartością księgową a wartością podatkową aktywów i pasywów wyniosły 195.000 zł, natomiast rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 396.000 zł. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego mają charakter wynikowy, w związku z czym będą wpływały na obciążenie wyniku finansowego.

Zysk brutto za 2020 rok wyniósł 2.230.000 zł, a bieżący, obliczony zgodnie z przepisami prawa podatkowego podatek dochodowy 356.800 zł. Jeśli jednostka nie skorzystałaby z uproszczeń przewidzianych dla małych jednostek, jej zysk netto obliczony byłby następująco:

Zysk brutto 2.230.000 zł

Obciążenia wyniku finansowego 356.800 zł + 396.000 zł – 195.000 zł = 557.800 zł

Zysk netto 1.672.200 zł

Jeśli jednostka skorzystałaby z uproszczenia i jej kierownik zdecydował o odstąpieniu od ustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, prezentacja byłaby następująca:

Zysk brutto 2.230.000 zł

Obciążenia wyniku finansowego 356.800 zł

Zysk netto 1873.200 zł

Rachunek przepływów pieniężnych

Ten element sprawozdania finansowego (z ang. cash flow) sporządzają obowiązkowo jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, a nie są jednostkami mikro lub małymi, w których organ uprawniony do zatwierdzenia sprawozdania podjął decyzję o rezygnacji z tego elementu.

Dodatkowo nie mają obowiązku jego przygotowywania spółki akcyjne, których sprawozdania są poddawane badaniu, jeśli sporządzają sprawozdania według kryteriów mikro.

W praktyce znajdziemy ten element w przypadku rocznych skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych oraz rocznych sprawozdań finansowych – kontynuujących działalność:

1) banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji, jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych, jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

2) spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji,

3) pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

b) suma aktywów bilansu na koniec poprzedniego roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,

c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie 5.000.000 euro.

Od 2014 roku jednostki mikro mogą sporządzać sprawozdanie finansowe według załącznika nr 4. Szczególnym przypadkiem jest spółka akcyjna, która spełnia kryteria uznania ją za mikro, a walne zgromadzenie akcjonariuszy podjęło decyzję o skorzystaniu z uproszczeń. Taka spółka akcyjna poddaje swe sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego, ale nie zawiera ono rachunku przepływów pieniężnych.

Zapamiętaj!

Mikrojednostką będzie ta spółka akcyjna, u której w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność – w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 1.500.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 3.000.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 10 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Także małe jednostki korzystające z uproszczeń sprawozdawczych nie mają obowiązku przygotowywania rachunku przepływów pieniężnych (wynika to z art. 48b ust. 5 uor, nawet jeśli jej sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta). Uproszczenie to ma znaczenie nie tylko dla spółek akcyjnych, ale też dla tzw. pozostałych jednostek wskazanych w art. 64 ust. 1 pkt 4 uor, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,

c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro.

Zapamiętaj!

Małą jednostką mogą być:

1) spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, inne osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2, oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 25.500.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 51.000.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty;

2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, które stosują zasady rachunkowości dobrowolnie na podstawie art. 2 ust. 2 uor.

Warunek – organ zatwierdzający podejmie decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5.

Rola rachunku przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów pieniężnych obejmuje dane za bieżący i poprzedni rok obrotowy w zakresie ustalonym dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji w załączniku nr 1 do uor. W przypadku gdy sprawozdanie finansowe jednostki podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta po raz pierwszy i po raz pierwszy sporządza ona rachunek przepływów pieniężnych, to powinna podać w nim dane porównawcze, którymi będą dane za poprzedni rok. W takim przypadku trzeba więc sporządzić rachunek przepływów pieniężnych za rok 2019.

Rachunek przepływów pieniężnych ma wysoką wartość poznawczą dla odbiorców sprawozdania finansowego, w tym właścicieli, zarządu jednostki, ponieważ pozwala na ocenę źródeł pochodzenia oraz wielkości uzyskanych przez jednostkę środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, a także kierunków i wielkości ich wykorzystania w toku działalności. Praktyczne wskazówki do sporządzenia tego elementu sprawozdania zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 1. Obecnie obowiązuje wersja zaktualizowana – Komunikat Ministra Rozwoju i Finansów z 27 października 2017 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia aktualizacji Krajowego Standardu Rachunkowości nr 1 Rachunek przepływów pieniężnych (Dz. Urz. MRiF z 2017 r. poz. 216).

W rachunku przepływów pieniężnych jednostka wykazuje przepływy pieniężne, które nastąpiły w okresie sprawozdawczym, w podziale na przepływy działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Definicje tych działalności zawiera pkt 3.1 KSR nr 1 oraz art. 48b uor:

  • działalność operacyjna – jest to podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, niezaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej; w praktyce to są przepływy z tej działalności, którą jednostka wykonuje na co dzień;
  • działalność inwestycyjna (lokacyjna) – jest to taka, której przedmiotem jest nabywanie lub zbywanie rzeczowych aktywów trwałych (środków trwałych, środków trwałych w budowie), wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji, w tym inwestycji w nieruchomości i prawa, krótkoterminowych aktywów finansowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów) oraz wszystkie związane z tym pieniężne koszty i korzyści, z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego, te przepływy pokazują, „w co” jednostka lokuje swoje środki – zarówno przeznaczone na inwestycje finansowe, jak i rzeczowe,
  • działalność finansowa – jest to działalność, której przedmiotem jest pozyskiwanie innych niż działalność operacyjna źródeł finansowania, w tym także zwiększających kapitał (fundusz) własny, lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszty, w tym prowizje, odsetki i dywidendy, i korzyści, z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego. Wystąpienie przepływów pieniężnych w działalności finansowej powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału (funduszu) własnego i zadłużenia jednostki (jeżeli jednostka korzysta z obcych źródeł finansowania). Można stwierdzić, że te przepływy pokazują kto i w jaki sposób inwestuje w jednostkę, np. udzielając jej kredytu czy nabywając obligacje, oraz potem, jakie pojawiają się w związku z obsługą tego źródła finansowania w podmiocie.

Warto zaznaczyć, że jedna operacja lub zdarzenie może obejmować różnie klasyfikowane przepływy pieniężne. Dla ujednolicenia podejścia zatem zaleca się, aby pieniężne koszty i korzyści związane z daną operacją lub zdarzeniem były zaliczane do tego samego rodzaju działalności co właściwe zdarzenie (operacja), z którym się wiążą.

Metody sporządzania cash flow

Rachunek przepływów pieniężnych można sporządzać metodą bezpośrednią lub pośrednią, przy czym różnica dotyczy jedynie sposobu prezentacji informacji finansowej o przepływach działalności operacyjnej. Decyzję o sposobie prezentacji podejmuje kierownik jednostki, kierując się zarówno potrzebami informacyjnymi użytkowników danych, jak i możliwościami uzyskania potrzebnych informacji.

Najczęściej jednostki sporządzają rachunek przepływów pieniężnych metodą pośrednią. Jest ona łatwiejsza do przygotowania, można powiązać pozycje rachunku przepływów pieniężnych z pozycjami bilansu oraz rachunku zysków i strat. Uzyskanie odpowiednich danych w zasadzie nie wymaga większej rozbudowy ewidencji księgowej. Ponadto w przypadku sporządzania przez jednostkę rachunku przepływów pieniężnych metodą bezpośrednią w pkt 3 dodatkowych informacji i objaśnień należy przedstawić uzgodnienie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej, sporządzone metodą pośrednią, co jest dodatkowym obciążeniem.

Przy metodzie pośredniej za punkt wyjścia przyjmuje się wynik finansowy netto roku obrotowego, a więc różnicę między przychodami a kosztami ustaloną według zasady memoriałowej, a następnie koryguje się go o pozycje niepowodujące zmian stanu środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów, jak też o wyniki innych działalności niż operacyjna oraz elementy pieniężne wyniku, które zalicza się do właściwych rodzajów działalności (inwestycyjnej, finansowej) – w celu doprowadzenia go do tzw. wyniku kasowego.

Wśród korekt w ramach działalności operacyjnej uwzględnionych w sprawozdaniu znajdują się następujące pozycje eliminujące operacje niezwiązane z przepływem gotówki lub niezawierające się w działalności operacyjnej:

  • amortyzacja,
  • zyski (straty) z tytułu różnic kursowych,
  • odsetki i dywidendy,
  • zysk/strata z tytułu działalności inwestycyjnej,
  • zmiana stanu rezerw,
  • zmiana stanu zapasów,
  • zmiana stanu należności,
  • zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych (z wyjątkiem pożyczek i kredytów),
  • zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych,
  • inne korekty.

Uwzględnienie wymienionych korekt pozwala określić wartość przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej. Metoda bezpośrednia z kolei polega na wykazywaniu podstawowych tytułów wpływów i wydatków działalności operacyjnej jako odrębnych pozycji rachunku przepływów pieniężnych, a następnie ich zsumowaniu do kwoty przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej. Bez względu na rodzaj zastosowanej metody ostateczna wartość przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej powinna być taka sama.

Schemat prezentacji rachunku przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów pieniężnych (wersja skrócona w części dotyczącej działalności inwestycyjnej i finansowej)

(metoda bezpośrednia)

(metoda pośrednia)

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Wpływy

1. Sprzedaż

2. Inne wpływy z działalności operacyjnej

II. Wydatki

1. Dostawy i usługi

2. Wynagrodzenia netto

3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia

4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym

5. Inne wydatki operacyjne

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I – II)

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Zysk (strata) netto

II. Korekty razem

1. Amortyzacja

2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych

3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)

4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej

5. Zmiana stanu rezerw

6. Zmiana stanu zapasów

7. Zmiana stanu należności

8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów

9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych

10. Inne korekty

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I +/– II)

B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

I. Wpływy (…)

II. Wydatki (…)

III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I – II)

C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

I. Wpływy (…)

II. Wydatki (…)

III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I – II)

D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III +/– B.III +/– C.III)

E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:

– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych

F. Środki pieniężne na początek okresu

G. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/– D), w tym:

– o ograniczonej możliwości dysponowania

Dane dotyczące przepływów z działalności inwestycyjnej i ­finansowej prezentuje się zawsze metodą bezpośrednią. Dlatego dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej zdarzenia i operacje niepieniężne, a więc niepowodujące wpływu lub wydatku środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów są wyłączone z rachunku przepływów pieniężnych. Przykładami takich wyłączanych z rachunku przepływów pieniężnych zdarzeń i operacji są:

a) nabycie składników aktywów przez przejęcie bezpośrednio z nimi związanych zobowiązań lub drogą leasingu finansowego,

b) przejęcie jednostki drogą wydania udziałów (akcji) własnych,

c) otrzymanie lub przekazanie wkładu niepieniężnego (aportu) w postaci składników aktywów trwałych i zapasów,

d) konwersja zobowiązania na kapitał (fundusz) własny i należności na udziały.

Zestawienie zmian w kapitale własnym

Jednostki, których roczne sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta (z wyjątkiem jednostek mikro i małych, gdzie zrezygnowano z tego elementu), sporządzają oprócz bilansu, rachunku zysków i informacji dodatkowej także zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywach netto oraz rachunek przepływów pieniężnych. Taki obowiązek wynika z art. 45 ust. 3 uor. Oczywiście ze sporządzania tego elementu mogą zrezygnować organy zatwierdzające sprawozdania w jednostkach małych i mikro. Na takich samych zasadach jak opisana wcześniej jest możliwa rezygnacja ze sporządzania rachunku przepływów pieniężnych.

Zestawienie zmian w kapitale własnym prezentuje zmiany (zmniejszenia i zwiększenia), które nastąpiły w strukturze kapitału własnego. Wartością początkową jest stan kapitału własnego na pierwszy dzień okresu sprawozdawczego. Następnie, poprzez wyszczególnienie jego zmniejszeń i zwiększeń, otrzymuje się stan na dzień bilansowy.

Takie zestawienie pozwala dokonać analizy i oceny kapitału własnego, ponieważ dostarcza następujących informacji:

  • Przyczyny i wysokość zmniejszeń oraz zwiększeń elementów składowych kapitału własnego.
  • Zmiany wywierające wpływ na wynik finansowy bądź niepowodujące jego zmiany.
  • Korekty błędów mających miejsce w poprzednich okresach.
  • Korekty wynikające ze zmian stosowanych zasad rachunkowości.
  • Kierunek podziału zysku albo formy pokrycia straty.

Zestawienie zmian w kapitale własnym sporządza się w celu dostarczenia szczegółowych informacji o poszczególnych rodzajach kapitałów stanowiących własne źródła finansowania działalności. Sporządza się je w formie tabelarycznej według wzoru określonego w załączniku nr 1 do uor. Osobno zestawia się zmiany każdej pozycji kapitału własnego, które wyszczególnione są w pasywach bilansu, tj. podając:

  • stan na początek okresu (BO),
  • zwiększenia ogółem oraz według poszczególnych tytułów,
  • zmniejszenia ogółem oraz według poszczególnych tytułów,
  • stan na koniec okresu (BZ).

Główne pozycje zestawienia zmian w kapitale własnym prezentowane są w następującym układzie:

I. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO)

+/– korekty zmian zasad ra­chun­ko­wości

+/– korekty błędów

I.a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO) po korektach

II. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ)

III. Kapitał (fundusz) własny, po uwz­ględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)

W zestawieniu zmian w kapitale własnym jednostka wykazuje dane za bieżący i za poprzedni rok obrotowy. Jeżeli rokiem obrotowym w jednostce jest rok kalendarzowy, należy zaprezentować dane za 2020 rok i dane porównawcze za 2019 rok. Gdy jakieś pozycje nie występują w jednostce w bieżącym ani w poprzednim roku obrotowym, można je pominąć. Z kolei gdyby wystąpiły istotne pozycje niewyszczególnione we wzorze omawianego elementu sprawozdania, jednostka będzie mogła je wprowadzić, dokonując stosownych modyfikacji.

Jednostki, które nie mają obowiązku sporządzać tego elementu sprawozdania, mają obowiązek informacje o zmianach kapitału własnego zamieścić w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w pkt 1 ppkt 5 oraz w pkt 1 ppkt 6.

Wykazuje się tam odpowiednio:

  • dane o strukturze kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych,
  • stan kapitałów (funduszy) zapasowych i rezerwowych na początek roku obrotowego, zwiększenia i wykorzystanie w ciągu roku oraz stan końcowy.

Informacja dodatkowa

Informacja dodatkowa powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne do tego, aby sprawozdanie finansowe odpowiadało warunkom określonym w art. 4 ust. 1 uor. Jej zakres jest zróżnicowany w zależności od tego, czy jednostka sporządza sprawozdanie wg załącznika nr 1, 4 czy też 5.

Generalnie ta część sprawozdania powinna obejmować:

1) wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zawierające opis przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedzającego,

2) dodatkowe informacje i objaśnienia:

a) do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym,

b) proponowany podział zysku lub pokrycia straty,

c) podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki,

d) inne istotne informacje dla zrozumienia sprawozdania finansowego (art. 48 ust. 1 uor).

Nie ma „wzoru” informacji dodatkowej. Podobnie jak w przypadku pozostałych elementów sprawozdania finansowego, pewien zakres informacji należy uwzględnić. Oznacza to, że jednostka:

  • może rozszerzać zakres podawanych informacji, jeśli jest to niezbędne dla właściwej oceny jej sytuacji finansowej;
  • może przyjąć dowolną formę prezentacji uwzględniającą charakter, rodzaj czy rozmiar działalności, a mianowicie formę tabelaryczną, opisową czy tabelaryczno-opisową;
  • powinna ujmować dane, zachowując kolejność okresów stosowanych w innych elementach sprawozdania finansowego;
  • może pominąć pozycje, jeśli określone zdarzenie nie nastąpiło zarówno w roku obrachunkowym, jak i w roku go poprzedzającym. Wskazane byłoby w takim przypadku podanie numerów pozycji pominiętych z uwagi na ich niewystępowanie.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 uor informacja dodatkowa składa się z dwóch części:

1) wprowadzenia do sprawozdania finansowego oraz

2) dodatkowych informacji i objaśnień.

Z kolei mikro jednostki wskazują:

1) firmę, siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres oraz numer we właściwym rejestrze sądowym albo ewidencji,

2) czas trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,

3) okres objęty sprawozdaniem finansowym,

4) zastosowane zasady rachunkowości przewidziane dla jednostek mikro z wyszczególnieniem wybranych uproszczeń,

5) czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,

6) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.

Porównanie zawartości informacyjnej „Wprowadzenia do sprawozdania finansowego”

Załącznik nr 1

Załącznik nr 5

nazwa (firma) i siedziba, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwego sądu lub innego organu prowadzącego rejestr

nazwa (firma) i siedziba, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwego sądu lub innego organu prowadzącego rejestr

wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony

wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony

wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym

wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym

wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,

takich informacji nie ma obowiązku umieszczać, nawet jeśli jednostka mała sporządzała sprawozdanie łączne, tj. obejmujące sprawozdania finansowe oddziałów samobilansujących

nie dotyczy

wskazanie zastosowanych uproszczeń przewidzianych dla jednostek małych – to wskazanie jest konieczne, aby czytelnik sprawozdania, zanim zapozna się z omówieniem przyjętych zasad rachunkowości, miał świadomość ograniczeń informacyjnych sprawozdania

wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności

wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności

w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie, wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek oraz wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów)

jeśli zaistnieje sytuacja nabycia udziałów mała jednostka będzie o tym fakcie informowała w dodatkowych notach i objaśnieniach

omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru

omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), ustalenia wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru

Wprowadzenie do sprawozdania (bez względu, wg jakiego załącznika jest przygotowywane) w ramach struktury xml wymusza odniesienie się do wskazanych (i wymaganych ustawą) informacji. Pamiętać należy, że jeśli podmiot korzysta z aplikacji ze strony Ministerstwa Finansów, to tam są pola np. dotyczące opisu zasad rachunkowości, które mają ograniczoną długość. Należy zatem opisać najistotniejsze zasady.

Informacja dodatkowa nie ma generalnie postaci ustrukturyzowanej. Przygotowuje się ją w dowolnym formacie elektronicznym, wykorzystując możliwość opisywania danych, prezentowania ich w tabelach czy nawet wykresach. Tam, gdzie ustawa wymaga odniesienia się do jakichś faktów, a nie występują one – po prostu wskazuje się, że to naszej jednostki nie dotyczy.

Oznacza to, że można te dane przygotować w edytorze tekstów, arkuszu kalkulacyjnym, zapisać potem w pliku nieedytowalnym (np. pdf) i na etapie tworzenia struktury xml sprawozdania dołącza się ją do pozostałych elementów sprawozdania. Ścieżka dojścia do tego pliku wpisuje się w strukturę sprawozdania w taki sposób, że dane te idą za plikiem xml tam, gdzie jest on składany. Przykładowo, składając sprawozdanie do KRS, podłącza się tylko plik xml, a informacja dodatkowa w pdf jest podłączona „automatycznie”.

Jedyną ustrukturyzowaną notą jest nota dotycząca różnic między wynikiem finansowym a podstawą opodatkowania. Tu, jak już wcześniej zostało to opisane, struktury zamieszone na stronie BIP zawierają postać takiej noty. Ustrukturyzowana postać ma umożliwić badania struktury przychodów i kosztów niepodatkowych w jednostkach przez organy administracji skarbowej.

Informacja dodatkowa dla jednostek małych powinna zawierać uproszczone informacje w zakresie wskazanym w załączniku nr 5. Przy czym podkreślono, że w przypadku jednostek małych, gdy organ zatwierdzający nie zdecydował się na przyjęcie uproszczeń sprawozdawczych, zakres informacyjny danych musi obejmować co najmniej te informacje, które są wskazane w załączniku nr 5 (art. 48 ust. 4 uor).

Jednostki małe, niezależnie, czy stosują załącznik nr 5, czy załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości, ujawniają następujące informacje:

1) w przypadku gdy instrumenty finansowe lub składniki aktywów niebędące instrumentami finansowymi są wyceniane według wartości godziwej:

a) istotne założenia przyjęte do ustalenia wartości godziwej, w przypadku gdy dane przyjęte do ustalenia tej wartości nie pochodzą z aktywnego rynku,

b) odrębnie dla długoterminowych i krótkoterminowych instrumentów finansowych lub składników aktywów niebędących instrumentami finansowymi – wartość godziwą wykazaną w bilansie, jak również odpowiednio skutki przeszacowania zaliczone do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego lub odniesione na kapitał z aktualizacji wyceny w okresie sprawozdawczym,

c) odrębnie dla pochodnych instrumentów finansowych wykazywanych w pozycji krótkoterminowe aktywa finansowe lub krótkoterminowe zobowiązania finansowe – informacje dotyczące zakresu i charakteru instrumentów, w tym istotnych warunków mogących wpłynąć na kwotę, termin i pewność przyszłych przepływów pieniężnych, oraz

d) tabelę zmian w kapitale z aktualizacji wyceny obejmującą stan kapitału na początek i koniec okresu sprawozdawczego oraz jego zwiększenia i zmniejszenia w ciągu roku obrotowego;

2) w przypadku gdy jednostka mała nie sporządza sprawozdania z działalności zgodnie z art. 49 ust. 5 ustawy, dodatkowo przedstawia informacje o udziałach (akcjach) własnych, o których mowa w art. 49 ust. 2 pkt 5.

Jednostki mikro mogą zrezygnować (pod pewnymi warunkami) z przygotowywania dodatkowych not i objaśnień. Muszą wtedy ujawnić pewne dane jako uzupełnienie do bilansu.

Za 2020 r. po raz pierwszy jednostki będące przedsiębiorstwami handlowymi będą wskazywały wartość żywności przekazanej organizacjom pozarządowym, z przeznaczeniem na wykonywanie przez te organizacje zadań w zakresie określonym w art. 2 pkt 2 ustawy z 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (Dz.U. poz. 1680), lub kwotę opłaty za marnowanie żywności, o której mowa w art. 5 tej ustawy.

Słowa kluczowe:
sprawozdanie finansowe
REDAKTORZY PROWADZĄCY
Anna Kostecka
Prawnik, specjalistka prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Sylwia Maliszewska
Ekspert podatkowy

PORADNIA

Odpowiedzi nawet na najtrudniejsze
pytania

Zadaj pytanie ekspertowi »