Polski Ład: wykup samochodu z leasingu na nowych zasadach

Obecnie, przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, który miał zawarł umowę tzw. leasingu operacyjnego, bardzo często korzystał z opcji wykupu tego samochodu na własne cele prywatne. Zgodnie z obowiązującym prawem nie było żadnych przeszkód formalno-prawnych, aby samochód z leasingu został wykupiony na cele prywatne tej osoby. W takim przypadku faktury wykupu nie księguje się ani do celów VAT, ani do celów podatku dochodowego, a przychód ze sprzedaży takiego samochodu nie stanowi przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jeśli przepisy rekomendowane w rządowej strategii Polski Ład wejdą w życie, to wykup samochodu z leasingu operacyjnego na cele prywatne, będzie miała zupełnie inne konsekwencje finansowe dla przedsiębiorcy.

Problem: W latach 2018‒2021 przedsiębiorca użytkował na potrzeby prowadzonej działalności na podstawie umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy. Samochód ten przedsiębiorca w lutym 2021 roku wykupił na cele prywatne. W listopadzie 2021 roku przedsiębiorca zamierza sprzedać ten samochód. Nie spowoduje to powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jak będzie po zmianach przepisów?

Rozwiązanie: Jeżeli projektowane przepisy wejdą w życie od początku przyszłego roku, a przedsiębiorca sprzeda samochód w styczniu 2022 roku, to sprzedaż ta spowoduje powstanie u przedsiębiorcy przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegającego opodatkowaniu. Przychód ten spowoduje powstanie u podatnika dochodu z działalności gospodarczej opodatkowanego według stawki właściwej dla stosowanej formy opodatkowania podatku (jeżeli podatnik korzysta z opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub w formie podatku liniowego) lub będzie opodatkowany ryczałtem według stawki 3% (jeśli podatnik korzysta z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych).

Nawet jeżeli umowa tzw. leasingu operacyjnego zostaje zawarta przez podatnika będącego osobą fizyczną w ramach działalności gospodarczej, nie ma przeszkód, aby samochód z leasingu został wykupiony na cele prywatne tej osoby (w takim przypadku faktury wykupu nie księguje się ani do celów VAT, ani do celów podatku dochodowego). Wówczas wykupywany z leasingu operacyjnego pojazd samochodowy nigdy nie staje się składnikiem majątku firmy osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.

Dzisiaj jest tak, że przychód ze sprzedaży takiego samochodu nie stanowi przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Od 1 stycznia 2022 r. ma się to zmienić. Wynika to z projektowanego art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o PIT. Na podstawie tego przepisu za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy, o której mowa w art. 23b ust. 1 ustawy o PIT (a więc na podstawie umowy leasingu operacyjnego).

Będzie też tak w przypadku składników majątku wycofanych z działalności gospodarczej, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności, a dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat (projektowany art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT).

W przypadku podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub w formie podatku liniowego przychód ten po pomniejszeniu o koszty uzyskania przychodów (przede wszystkim o koszt wykupu, jeżeli koszt ten nie został wcześniej zaliczony do kosztów uzyskania przychodów) generować będzie dochód opodatkowany według właściwej dla stosowanej formy opodatkowania podatku. Natomiast w przypadku podatników korzystających z opodatkowania w formie ryczałtu przychód ten ma być opodatkowany według stawki ryczałtu w wysokości 3% (zob. projektowane brzmienie art. 12 ust. 1 pkt 7 lit. e ustawy o ryczałcie).

Projekt nie przewiduje przy tym przepisów przejściowych dotyczących stosowania wskazanych przepisów. Jeżeli przepisy takie nie zostaną określone, istnieje ryzyko, że nowe przepisy będą miały zastosowanie do każdej dokonanej po 31 grudnia 2021 r. sprzedaży samochodu wykupionego przez przedsiębiorcę z leasingu operacyjnego.

Na dzień dzisiejszy nie można jednak wykluczyć, że ostatecznie przepisy przejściowe w omawianym zakresie zostaną wprowadzone (i przykładowo stosowanie omawianych przepisów zostanie ograniczone do sprzedaży składników majątku wykupionych z leasingu od 1 stycznia 2022 r. lub użytkowanych na podstawie umów leasingu zawartych od 1 stycznia 2022 r.). Czas pokaże, czy tak się stanie.

Źródło: projekt z 26 lipca 2021 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw – przekazany do konsultacji.