Nowelizacja rozporządzenia w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych

Nowelizacja rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 stycznia 2009 r. stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 25d ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Zmiana w § 1 pkt 1 projektu dotyczy doraźnego zapewnienia dostępności formularzy wniosków Wn-U-G i Wn-U-A. Docelowo będą one dołączone do ustawy o rehabilitacji o ujednoliconej szacie graficznej.

Zmiany te są dokonywane sukcesywnie od 2018 r., jednak z uwagi na kosztochłonność wprowadzenia zmian w przypadku wszystkich dokumentów składanych w systemie SODiR, tj.:

• wniosków Wn-U-G, Wn-U-A oraz
• wniosku Wn‑D,
• informacjo INF-D-P,

składanych na podstawie art. 26c ust. 1 ustawy o rehabilitacji – celowe jest przeprowadzenie tej zmiany w odniesieniu do wszystkich dokumentów w tym systemie oraz zapewnienie PFRON odpowiedniego okresu na wdrożenie zmiany.

Biorąc pod uwagę to, że wprowadzenie zmiany do § 6 zmienianego rozporządzenia dotyczy refundacji za okresy począwszy od stycznia 2022 r., pełne dostosowanie nie może być wprowadzone w projektowanym rozporządzeniu.

Jednocześnie m.in. ze względu na użycie tint w formularzach Wn-U-G i Wn-U-A, pewne problemy związane z dostępnością graficzną obecnych dokumentów dotyczą ich obsługi w szczególnych innych profilach kolorystycznych.

Dlatego, w celu doraźnego zapewnienia dostępności cyfrowej wniosków Wn-U-G i Wn-U-A przed zmianą ich szaty graficznej – konieczne było wprowadzenie rozwiązania przewidzianego w § 2 ust. 3 zmienianego rozporządzenia.

Zmiana wprowadzona przez § 1 pkt 2 rozporządzenia zmieniającego dotyczy wydłużenia terminu składania wniosku o wypłatę refundacji składek osoby niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą (Wn-U-G).

Dotychczas wniosek ten należało złożyć w terminie do ostatniego dnia miesiąca, w którym przypadał termin płatności składek. Nowelizacja wprowadza wydłużenie terminu składania wniosku Wn-U-G do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności składek, wynikający z przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W związku z tym, że zarówno terminy płatności składek podlegających refundacji, jak i terminy złożenia wniosku są elementem wniosku Wn-U-G, celowe było uwzględnienie tych danych we wzorze tego formularza. Dlatego Minister Rodziny i Polityki Społecznej określił nowy wzór wniosku Wn-U-G.

W celu zwiększenia czytelności i dostępności wniosku dla osób niepełnosprawnych, w szczególności niewidomych i niedowidzących, wniosek został wyposażony w domyślny stały fotokod (kod QR) w prawym górnym rogu strony. Kod oznacza m.in:

• rodzaj dokumentu,
• numer strony i jej orientację.

Dzięki temu np. osoba z dysfunkcją wzroku, która samodzielnie sporządziła wniosek Wn-U-G w dostępnym formacie, po ewentualnym wydrukowaniu dokumentu nadal będzie mogła go samodzielnie zidentyfikować. Zwiększa to niezależność i pole wyboru tym użytkownikom.

Zmiana formularza, który stał się bardziej czytelny i zrozumiały dla adresatów prawa, wymusza modyfikację numeracji pozycji i objaśnień do formularza (zmiana ma charakter redakcyjny). W porównaniu z dotychczas obowiązującym formularzem w bloku informacyjnym uwzględniono zmianę terminu składania wniosku. Wskazano, że wniosek Wn-U-G składa się do PFRONnie później niż do ostatniego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym upłynął termin do opłacenia składek za dany okres sprawozdawczy. Dodatkowo w objaśnieniu nr 2 uwzględniono wprowadzony przepis przejściowy określający, że wniosek Wn-U-G za styczeń 2022 r. składa się do dnia 30 kwietnia 2022 r.

Zmienione zostały również objaśnienia do poszczególnych pól tak, by były bardziej zrozumiałe i jednoznaczne dla adresata prawa.

Z formularza usunięto również oświadczenie wnioskodawcy o świadomości odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy (z uwagi na brak odpowiedniego zapisu w ustawie o rehabilitacji). Co ważne, nie oznacza to braku odpowiedzialności finansowej wnioskodawcy.

Z bloku oświadczeń usunięto również oświadczenie o wyborze formy składania wniosku. Dotychczasowe oświadczenie budziło wątpliwości co do ewentualnych ograniczeń możliwości zmiany formy. Biorąc pod uwagę to, że wnioskodawca może zmienić formę składania wniosków w dowolnym momencie, to z samej formy złożenia dokumentu wynika dokonany wybór w tym zakresie.

Pozostałe zmiany w formularzu mają charakter redakcyjny.

zZmiany dotyczące nowych terminów składania wniosków Wn-U-G zawartych w nowych formularzach, mają zastosowanie począwszy od stycznia 2022 r., dokumenty za okresy do grudnia 2021 r. włącznie będą składane na formularzach według wzorów określonych w przepisach dotychczasowych. Natomiast  ich zmiana będzie docelowo dokonywana na nowych formularzach.

Dodatkowo, biorąc pod uwagę rychły upływ terminu składania wniosku Wn-U-G za styczeń 2022 r., należało incydentalnie wydłużyć termin złożenia wniosku Wn-U-G za ten okres. W tym celu konieczne stało się dodanie przepisu przejściowego o terminie złożenia wniosku Wn-U-G za styczeń 2022 r. na dzień 30 kwietnia 2022 r.

Jednocześnie niezbędne jest zapewnienie 4-miesięcznego okresu na wdrożenie zmian w systemie obsługi dofinansowania i refundacji (SODiR). W celu uniknięcia wątpliwości wskazano datę końcową terminu – 31 sierpnia 2022 r. Dlatego w tym okresie wnioskodawcy będą mogli składać wnioski Wn-U-G zwykłe i korygujące na dotychczasowych formularzach z uwzględnieniem terminów płatności składek oraz terminów złożenia wniosków Wn-U-G, określonych w § 1 pkt 2 i § 2 ust. 3.

Rozporządzenie zmieniające wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Termin wejścia w życie rozporządzenia jest wystarczający dla przygotowania systemów informatycznych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Zmiany mają pozytywny wpływ na rynek pracy, w tym na sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Nowelizacja zapewnia stabilność korzystania z refundacji składek, eliminując potencjalną pułapkę prawną wynikającą z niezsynchronizowania terminów w procedurze wnioskowania o refundację.