Koszt podnoszenia kwalifikacji pracownika a zwolnienie od składek i podatku

W rozumieniu Kodeksu pracy podnoszenie kwalifikacji oznacza zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika:

• z inicjatywy pracodawcy albo
• za jego zgodą.

Pracodawca, który wyrazi zgodę na kształcenie się pracownika, nie ma obowiązku pokrywania kosztów kształcenia. Ma jednak inne obowiązki.

Jeśli pracodawca kieruje pracownika na naukę czy szkolenia albo przynajmniej wyraża na nie zgodę, to uważa się, że uznał to za podnoszenie przez niego kwalifikacji. Takie uznanie oznacza natomiast, że musi przyznać mu co najmniej:

• zwolnienie na zajęcia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (jeżeli kolidują one z pracą) oraz
• urlop szkoleniowy – w tych przypadkach, gdy Kodeks pracy go przewiduje.

Te dwa świadczenia trzeba przyznać nawet wtedy, gdy pracodawca:

• nie wymaga odpracowania szkolenia,
• nie finansuje pracownikowi kosztów nauki,
• nie zawiera umowy szkoleniowej (a jedynie uznaje podnoszenie kwalifikacji).

W sytuacji, gdy pracodawca nie uzna dokształcania się pracownika za podnoszenie kwalifikacji, nie przysługują ani urlop szkoleniowy ani płatne zwolnienia od pracy. W takim przypadku pracownikowi, mogą być przyznane:

• zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia,
• urlop bezpłatny

– w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem.

W odniesieniu do dokształcania pracowników przewidziano możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Wolna od podatku będzie wartość świadczeń przyznanych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego (art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT).

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu:

• osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub
• zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Z wyjątkiem kosztów wymienionych w tzw. katalogu wyłączeń grupującym koszty niezaliczane do kosztów podatkowych. Zatem kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą. Celem tych wydatków ma być osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Do kosztów podatkowych podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty. Zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, jeżeli zostały prawidłowo udokumentowane. Oczywiście – z wyjątkiem kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Żeby zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji pracowników, kwalifikacje te:

• pracownik powinien wykorzystywać w wykonywanej pracy lub powinny umożliwiać mu awans i rozwój kariery zawodowej;
• powinny zwiększać zdolność pracodawcy do osiągania przychodów poprzez podniesienie jej konkurencyjności na rynku (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 sierpnia 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.233.2018.2.SO).

Co do zasady koszty dofinansowania podnoszenia kwalifikacji pracownika lub zleceniobiorcy, nie są oskładkowane. Z podstawy wymiaru składek wyłączono wartość świadczeń przyznanych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika. Zwolnienie nie dotyczy wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz zwolnień z części dnia pracy (§ 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia składkowego).

Wymieniony wyżej § 2 ust. 1 pkt 29, a także inne przepisy § 2 rozporządzenia składkowego, stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek:

• członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
• osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
• członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji.