Czas pracy kierowców na trasach międzynarodowych – jak pakiet mobilności 2022 wpływa na składki ZUS?

Dodano: 3 lutego 2022
Czas pracy kierowców na trasach międzynarodowych – jak pakiet mobilności 2022 wpływa na składki ZUS?

Od 2 lutego 2022 r. obowiązują nowe przepisy ustawy o transporcie drogowym i czasie pracy kierowców. Okazuje się, że zmiany wprowadzone przez pakiet mobilności 2022 nie pozostają obojętne na zasady ustalania wymiaru składek dla kierowców w zakresie przewozów międzynarodowych. Sprawdź, na czym polega zmiana w ustalaniu podstawy wymiaru składek emerytalnych i rentowych kierowców wykonujących przewozy międzynarodowe.

Od 2 lutego 2022 r. kierowca na trasie międzynarodowej, a nie w podróży służbowej

Wprowadzone przez pakiet mobilności pierwsze zmiany w przepisach o transporcie drogowym i czasie pracy kierowców wiążą się m.in. z likwidacją podróży służbowych kierowców w przewozach międzynarodowych. Istotę wprowadzonych zmian wskazano w poniższej tabeli.

Porównanie zasad obowiązujących do 1 lutego 2022 r. i od 2 lutego 2022 r.

do 1 lutego 2022 r.

od 2 lutego 2022 r.

Kierowcy, którzy w okresie do 1 lutego 2022 r. wyjeżdżał poza miejscowość będącą siedzibą pracodawcy (przewóz drogowy poza tę miejscowość), to wyjazd mógł być realizowany w ramach podróży służbowej – kierowcy przysługiwały należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tej podróży.

Do 1 lutego 2022 r. włącznie diety i koszty noclegu nie były wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia rentowe i emerytalne, do wysokości diet określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie przebywa w podróży służbowej w rozumieniu przepisów art. 77⁵ § 1 Kodeksu Pracy.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kierowcy w transporcie międzynarodowym jest ustalana zgodnie z przepisami dotyczącymi pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców.

Jak krok po kroku ustalić podstawę wymiaru składek kierowców na trasach międzynarodowych?

Krok 1. Płatnik ustala, jaki był przychód kierowcy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych za dany miesiąc. W tym celu bierze pod uwagę łączny przychód uzyskany za pracę wykonywaną na terenie Polski jak i za granicą.

Przy ustalaniu przychodu płatnik bierze pod uwagę wszystkie wypłaty stanowiące podstawę wymiaru składek, dokonane lub postawione do dyspozycji kierowcy od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca bez względu na okres za jaki przysługują, w tym wynagrodzenie za urlop.

Nie uwzględnia: 

  • zasiłków z ubezpieczeń społecznych,
  • wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (choroba lub odosobnienie w związku z chorobą zakaźną),
  • przychodów wymienionych w rozporządzeniu szczególnym, bez stosowania wyłączenia odnoszącego się do należności z tytułu podróży służbowych.

Wyłączenie z podstawy wymiaru równowartości diet przysługujących z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju rozważa w Kroku 2.

Krok 2. W tym kroku możliwe są dwie ścieżki postępowania, w zależności od wysokości przychodu kierowcy.

Ścieżka A. Przychód kierowcy jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie (w roku 2022 to 5 922 zł). Płatnik:

  • pomniejszy przychód o równowartość diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu,
  • porówna otrzymaną kwotę z kwotą prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (porównania dokonuje zawsze do pełnej kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia),
  • jeśli kwota przychodu po odjęciu równowartości diet będzie niższa niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, to podstawę wymiaru składek będzie stanowić kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Sformułowanie „za każdy dzień pobytu” oznacza tu zarówno dni pracy poza granicami kraju jak i dni wolne od pracy, w których kierowca pozostaje w gotowości do świadczenia pracy. Np. jeżeli oczekuje na podjęcie następnego dnia kolejnej operacji transportowej.

Do dni pobytu nie zalicza się dni:

  • urlopu wypoczynkowego (mimo że wynagrodzenie urlopowe stanowi podstawę wymiaru składek),
  • choroby,
  • okresu korzystania z urlopu bezpłatnego.

Ścieżka B. Przychód kierowcy ustalony zgodnie z punktem pierwszym nie przekroczy prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w roku 2022 to 5.922 zł). Płatnik:

  • podstawę wymiaru składek ustala na zasadach ogólnych,
  • nie odejmuje równowartości diet,
  • nie porównuje przychodu do kwoty przeciętnego wynagrodzenia.

Jaką stawkę diety stosować dla kierowcy, który jednego dnia przebywa w na terenie kilku państw Unii Europejskiej?

W przypadku kierowcy przebywającego jednego dnia w kilku krajach, należy zastosować zasady określone w rozporządzeniu w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Zgodnie przepisami nimi dieta przysługuje w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży zagranicznej.

W przypadku podróży zagranicznej do dwóch lub więcej państw pracodawca może ustalić więcej niż jedno państwo docelowe. Wówczas należność z tytułu diet oblicza w ten sposób, że za:

  • każdą dobę podróży zagranicznej przysługuje dieta w pełnej wysokości;
  • niepełną dobę podróży zagranicznej:
    • do 8 godzin przysługuje 1/3 diety,
    • ponad 8 do 12 godzin – przysługuje 50% diety,
    • ponad 12 godzin – przysługuje dieta w pełnej wysokości.

Jak ustalić podstawę wymiaru składek, gdy kierowca spędził dzień wolny od pracy za granicą w celu odbioru tygodniowego odpoczynku?

Dzień pobytu, o którym mowa w rozporządzeniu oznacza dzień, za który kierowca otrzymuje wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek. Jest to dzień rozkładowo wolny od pracy w okresie oddelegowania do pracy za granicę (np. sobota, niedziela).

Jeśli kierowca pozostaje za granicą w oczekiwaniu na podjęcie kolejnego dnia następnej operacji transportowej, to płatnik zalicza ten dzień do dni pobytu.

Jak wyliczyć podstawę wymiaru składek w przypadku poboru wynagrodzenia za czas urlopu kierowcy?

Jeżeli kierowca przez część miesiąca wykonuje pracę w ramach międzynarodowych przewozów drogowych, a przez część korzysta z urlopu wypoczynkowego, pracodawca bierze pod uwagę łączny przychód uzyskany w danym miesiącu. Uwzględnia więc przychód uzyskany za pracę za granicą wraz z wynagrodzeniem za urlop.

Jeżeli uzyskany łączny przychód jest wyższy od przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia, to płatnik ma prawo do potrącenia równowartości diet za dni pracy za granicą (z wyłączeniem dni urlopu wypoczynkowego). Trzeba jednak zastrzec, że tak ustalony miesięczny przychód stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia.

Przeczytaj również:

Źródło: www.zus.pl

Podstawa prawna: 
  • § 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167),
  • art. 77⁵ § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.),
  • art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.),
  •  rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949).
REDAKTORZY PROWADZĄCY
Anna Kostecka
Prawnik, specjalistka prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Sylwia Maliszewska
Ekspert podatkowy

PORADNIA

Odpowiedzi nawet na najtrudniejsze
pytania

Zadaj pytanie ekspertowi »