Zaświadczenie z KRUS a zaliczenie pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy

Odpowiedź: Przepisy nie wykluczają wykazywania okresów pracy w gospodarstwie rolnym innymi dokumentami niż zaświadczenie właściwego urzędu gminy, albo zeznaniami świadków. Jednak w takim wypadku decyzje podejmuje wyłącznie pracodawca. 

Łączny czas pozostawania w zatrudnieniu ma istotny wpływ na sytuację pracownika. Oprócz kwestii wynikających wprost z prawa pracy, np. wymiaru urlopu wypoczynkowego, może mieć także wpływ na wysokość tzw. dodatku stażowego, prawo do nagrody jubileuszowej. Przepisy przewidują możliwość wliczenia do okresu zatrudnienia także pracy lub pomocy w gospodarstwie rolnym. Zgodnie z przepisami, do pracowniczego stażu pracy wlicza się:

1. okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
2. przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
3. przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także okresy pracy a roli.

Sposoby dowodzenia okresów pracy w rolnictwie zostały określone w ustawie o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Zgodnie z art. 3 ustawy, przewiduje zasadniczo dwa sposoby dowodzenia okresów pracy:

1. zaświadczenie właściwego urzędu gminy albo – alternatywnie,
2. zeznania co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne.

Pracodawca, który otrzyma jeden z powyższych dokumentów obowiązany jest uznać powyższe okresy pracy w rolnictwie.

Zaświadczenie potwierdzające pracę w gospodarstwie rolnym wydaje właściwy urząd gminy. Na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd ten jest obowiązany stwierdzić okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie. Jako potwierdzenie ww. okresów zainteresowanemu wydaje się dokument w celu przedłożenia w zakładzie pracy.

Urząd nie wyda jednak żadnego potwierdzenia, jeżeli nie posiada dokumentów uzasadniających wydanie zaświadczenia o pracy w rolnictwie. W takim przypadku zainteresowany może udowodnić pracę w gospodarstwie z pomocą świadków.

W tym miejscu należy podkreślić, że urząd może wydać potwierdzenie wyłącznie na podstawie dokumentów. Nie jest dopuszczalne wydanie go na podstawie oświadczenia świadków lub na podstawie oświadczenia zainteresowanego. Informacje od świadków służą do wykazania okresów pracy u pracodawcy.

Oświadczenia świadków mogą być dowodem, jeżeli ze względu na brak odpowiednich dokumentów, urząd gminy nie może wydać zaświadczenia. Zgodnie z przepisami, aby można było uznać informacje od świadków, muszą być spełnione warunki:

1. są to zeznania co najmniej dwóch osób,
2. osoby te w okresie, którego dotyczą oświadczenia, zamieszkiwały na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne.

Przepisy ustawy nie przewidują innej formy udowodnienia okresów pracy na roli niż wymienione powyżej. Należy więc uznać, że możliwość zaliczenia do stażu pracowniczego uzależniona jest od konieczności przedstawienia stosownych zaświadczeń. Jeżeli nie jest to możliwe, fakt pracy może zostać udowodniony zeznaniami przynajmniej dwóch świadków zamieszkujących na terenie położonym w bliskiej okolicy gospodarstwa.

Ustawa nie zabrania ani nie wyklucza jednak możliwości wykazania okresu pracy rolniczej w inny sposób. Należy jednak uznać, że w takim wypadku – jeżeli pracownik dysponuje innymi dokumentami niż wskazane w ustawie, decyzja co do uznania tych okresów pracy w rolnictwie spoczywa de facto wyłącznie na pracodawcy. To on podejmie stosowną decyzję dotyczącą uprawnień zainteresowanego pracownika.

Jeżeli jednak pracodawca na podstawie przedstawionych dokumentów zakwestionuje uprawnienia pracownika do uznania tego okresu, wówczas ten może wystąpić ze stosownym powództwem do sądu pracy o uznanie jego roszczeń do określonych uprawnień pracowniczych (wyrok WSA w Łodzi z 28 kwietnia 2020 r., III SA/Łd 143/20).