Składka zdrowotna od wynagrodzenia prokurenta – co warto wiedzieć

Zgodnie art. 109¹ Kodeksu cywilnego prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez podmiot podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.  Powołanie na stanowisko prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych. Prokurent może pełnić tę funkcję bez umowy, wyłącznie na mocy samego aktu powołania (uchwały). Ustanowienie prokurenta spółki przez jej zarząd nie oznacza nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania w rozumieniu art. 68 Kodeksu pracy i stanowi co najwyżej nawiązanie stosunku korporacyjnego.

Powołanie - bezumowne powierzenie pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Nie zaistnieje zatem w tym przypadku obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia, które będzie otrzymywał prokurent za pełnienie swej funkcji. Prokura bowiem sama w sobie stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie rodzi obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń w zamkniętym katalogu określonym w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść tego przepisu pozwala uznać, iż takie powołanie - bezumowne powierzenie pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Dlatego też, w sytuacji przedstawionej w zapytaniu nie zaistnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia, które będzie otrzymywał prokurent za pełnienie swej funkcji. Prokura sama w sobie stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie rodzi obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art.8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

Natomiast, zgodnie z art. 8 za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Przepis art. 8 ust. 2a ustawy stanowi, iż za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje
w stosunku pracy.

Przepis art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określa krąg osób fizycznych, dla których ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają charakter obowiązkowy. Określony tym przepisem katalog osób fizycznych, podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jest zamknięty.

W przypadku wskazanym w zapytaniu, prokurent wykonuje swoje zadania wyłącznie na podstawie powołania, nie można zatem zaliczyć go do kręgu ubezpieczonych, wymienionych w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 5 marca 2008 r. (III Aua 651/07) stwierdził, iż „prokura stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie skutkuje obowiązkami przewidzianymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych".

Prokurent powołany przez zarząd Spółki nie będzie zatem obowiązkowo podlegał ubezpieczeniom społecznym, a jego przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie tej funkcji nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Jeżeli prokurent będzie zatrudniony na podstawie umowy o pracę czy umowy cywilnoprawnej, nie ma wątpliwości, w jaki sposób powinny być rozliczane składki społeczne oraz składka zdrowotna. Będzie się to odbywało na zasadach ogólnych, które obowiązują również inne osoby zatrudnione w takiej formie.