Kontrolne badania lekarskie i testy psychologiczne dla kierowcy powracającego ze zwolnienia lekarskiego

Odpowiedź: Tak, jeżeli lekarz medycyny pracy, przeprowadzający badanie kontrolne po długotrwałej niezdolności do pracy stwierdzi konieczność przeprowadzenia takich badań.  W przypadku braku takiego zalecenia lekarskiego, pracodawca nie musi kierować pracownika na badania psychologiczne. 

Zgodnie z ustawą z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, zawodowy kierowca wykonujący przewóz drogowy, podlega badaniom lekarskim przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. Jak stanowi art. 39j ust. 2 ww. ustawy, badania są wykonywane na zasadach określonych w przepisach ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Zasady dotyczą jednak wyłącznie badań lekarskich wstępnych, okresowych i kontrolnych. Oznacza to, że pracownik zatrudniony jako kierowca, po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, musi poddać się badaniom kontrolnym. Niezbędne jest uzyskanie zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy. Przepisy powszechnego prawa pracy nie regulują jednak zasad wykonywania badań psychologicznych dla zawodowych kierowców.

Badania psychologiczne są uregulowane odrębnie w art. 39k ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Nie dotyczą ich zasady badań określone w Kodeksie pracy.

Kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. Badania te są wykonywane, w zakresie i na zasadach określonych dla kierowców w rozdziale 13 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.

Zgodnie z tymi przepisami, badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem podlega:

1) osoba ubiegająca się o:

• uzyskanie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub uprawnienia do kierowania tramwajem,
• przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T, wobec której wydana została decyzja o cofnięciu uprawnienia,
• przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami;

2) osoba przedłużająca ważność uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub pozwolenia na kierowanie tramwajem;

3) kierujący motorowerem, pojazdem silnikowym lub tramwajem, jeżeli był sprawcą wypadku drogowego, w następstwie którego inna osoba poniosła śmierć lub doznała obrażeń, 

4) kierujący motorowerem, pojazdem silnikowym lub tramwajem, jeżeli:

• kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu,
• przekroczył liczbę 24 punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego,
• w okresie próbnym popełnił co najmniej dwa wykroczenia w ruchu drogowym przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;

5) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli w wyniku badania lekarskiego tej osoby została stwierdzona możliwość istnienia poważnych przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem;

6) osoba ubiegająca się o wydanie zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne albo o przedłużenie terminu ważności tego dokumentu.

Z omówionych przepisów wynika, że sam fakt choroby skutkującej dłuższym niż 30 dni zwolnieniem lekarskim nie skutkuje obowiązkiem poddania się testom psychologicznym. Jednakże badania takie mogą być konieczne, jeżeli lekarz, przeprowadzający badanie kontrolne kierowcy, stwierdzi konieczność ich przeprowadzenia. Wówczas kierowca obowiązany jest się im poddać. Pracodawca wydaje skierowanie na badanie kontrolne, natomiast lekarz ocenia czy należy skierować pracownika powracającego do pracy również na badanie psychologiczne.