Ujemna różnica w zaliczce na podatek PIT – praktyczne wyjaśnienia

Nowelizacja Polskiego Ładu wprowadza nowy sposób rozliczania wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W odniesieniu do przychodów:

• ze stosunku pracy,
• z umowy zlecenia,
• ze świadczeń z obszaru ubezpieczeń społecznych

płatnik musi zastosować nowy algorytm obliczania wysokości zaliczki na podatek dochodowy.

Przepisy mają zastosowanie w przypadku przychodów uzyskanych od płatnika do wysokości 12.800 zł. Co ważne, limit ten stosuje się odrębnie dla każdego ze źródeł przychodów.

Chcąc ustalić wysokość zaliczki na PIT płatnik musi przejść przez kilka kroków.

1. Najpierw musi zastosować obecnie funkcjonujący mechanizm. Oznacza to, że automatycznie uwzględni ulgę dla klasy średniej oraz kwotę zmniejszającą podatek (425 zł) – jeśli podatnik złożył oświadczenie na druku PIT-2. Płatnik obliczy także nieodliczaną od podatku 9,0% składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
2. Następnie konieczne jest obliczenie hipotetycznej zaliczki na tzw. „starych zasadach”.
3. W kolejnym trzeba zaś porównać wysokość zaliczki na obecnych oraz dotychczasowych zasadach.

Obliczając zaliczkę na „starych zasadach”, stosuje się koszty uzyskania przychodów obowiązujące na koniec 2021 roku.

Do obliczeń muszą zostać przyjęte także składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez podatnika. Uwzględnia się również stawki skali podatkowej z 2021 r. wraz z kwotą zmniejszającą podatek w wysokości 43,76 zł.

W przypadku „starych zasad” zaliczka na podatek będzie pomniejszona o hipotetyczną kwotę składki zdrowotnej podlegająca odliczeniu od podatku (7,75% podstawy wymiaru tej składki). Jak to rozumieć? W praktyce nie oznacza to, że składka zdrowotna będzie nadal odliczana od podatku, lecz, że w zakresie ustalania zaliczki na PIT płatnik musi posłużyć się hipotetyczną kwotą możliwego odliczania.

W przypadku, gdy wysokość zaliczki obliczonej na podstawie obecnych przepisów jest wyższa niż wysokości hipotetycznej zaliczki ustalonej na „starych zasadach”, płatnik musi ustalić nadwyżkę zaliczki, która podlega odroczeniu w czasie. Następnie jest obowiązany pobierać od podatnika zaliczkę w niższej wysokości (obliczoną na starych zasadach). Z kolei nadwyżka zaliczki zostanie wypłacona podatnikowi w ramach wynagrodzenia netto. W konsekwencji podatnik zapłaci niższy podatek niż należny. To z kolei sprawi, że w kolejnych miesiącach będzie musiała nastąpić dopłata wynikająca z „nadwyżki zaliczki”.

Podwójne obliczanie zaliczki płatnik musi wykonywać co miesiąc. W razie jednak stwierdzenia, że w danym miesiącu zaliczka ustalona na podstawie obecnych przepisów jest korzystniejsza niż na „startych zasadach”, to pobiera zaliczkę z Polskiego Ładu oraz nadwyżkę z poprzednich miesięcy. Nie więcej jednak niż do kwoty zaliczki obliczonej na starych zasadach. Tak właśnie powstaje ujemna różnica.

Ujemna różnica w zaliczce na PIT w praktyce – przykładowe obliczenia

Wynagrodzenie pracownika, który uzyskuje przychód z umowy o pracę w wysokości 10 000 zł oznacza, że przy obliczeniu wynagrodzenia na obecnych zasadach, wypłata netto wyniesie 6 937,39 zł. Wynika to z obliczenia:

• składka emerytalna – 976,00 zł
• składka rentowa – 150,00 zł
• składka chorobowa – 245,00 zł
• składka zdrowotna – 776,61 zł
• podstawa opodatkowania (z uwzględnieniem ulgi dla klasy średniej) – 7 884,00 zł
• zaliczka na PIT (pomniejszona o 425 zł) – 915,28 zł

Jednak w tym przypadku płatnik musi obliczyć wysokość wynagrodzenia na „starych zasadach”. Wyliczenie przedstawia się następująco:

• składka emerytalna – 976,00 zł
• składka rentowa – 150,00 zł
• składka chorobowa – 245,00 zł
• składka zdrowotna – 776,61 zł
• podstawa opodatkowania (bez uwzględnienia ulgi dla klasy średniej) – 8 379,00 zł
• paliczka na PIT (pomniejszona o 43,76 zł) – 711,92 zł  

Wynagrodzenie netto wyniesie 7 140,39 zł przez 10 miesięcy roku. W konsekwencji wynagrodzenie netto pracownika będzie wyższe o 203 zł w okresie styczeń-październik 2022 roku, natomiast w listopadzie pracownik otrzyma netto 6 100,39 zł, a w grudniu 5 839,39 zł.