Czy trzeba zapłacić składkę ZUS od zadośćuczynienia dla pracownika

Przedsiębiorca zamierza zawrzeć z pracownikami ugody sądowe, na mocy których zobowiąże się zapłacić każdemu z pracowników indywidualnie ustaloną kwotę zadośćuczynienia za doznane krzywdy w związku z naruszeniem prawa pracowników do nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Powziął on jednak wątpliwość, czy wypłacone pracownikom na podstawie zawartej ugody sądowej kwoty zadośćuczynienia będą stanowić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Przedsiębiorca wskazał także, że wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą zadośćuczynienia.

Wypłacone zadośćuczynienie za naruszenie prawa do odpoczynku, na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego przyznane na podstawie ugody sądowej będzie przychodem zwolnionym z PIT. Oznacza to, że przedsiębiorca nie będzie musiał od wypłaconej kwoty pobrać zaliczki na PIT.

Skoro zadośćuczynienie jest wolne od PIT, to zdaniem wnioskodawcy nie należy tej kwoty wliczać także do podstawy wymiaru składek. Argumentując swoje stanowisko powołał podstawę prawną wypłacenia pracownikom sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia – przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 448 kc w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Możliwość dochodzenia przez pracowników roszczeń z tytułu nie udzielenia wymaganych przepisami prawa pracy odpoczynków w oparciu o ww. podstawę prawną znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który stoi na stanowisku, że prawo do odpoczynku jest odrębnym dobrem osobistym wymienionym w art. 23 kc. Samo zagrożenie utraty zdrowia przez pracownika jest wystarczającą przesłanką, aby powództwo o zadośćuczynienie uwzględnić. Prawo do odpoczynku wynika z dyrektyw unijnych i art. 132 i art. 133 Kodeksu pracy.

Przedsiębiorca na wezwanie ZUS wskazał także, że kwoty wynikające z ugód sądowych, jakie pracodawca planuje zawrzeć z pracownikami będą stanowiły przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o PIT.

Zakład wydając decyzję uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe.Organ uznał, iż skoro wnioskodawca planuje zawrzeć ze swoimi pracownikami ugody, które:

• zaspokajają roszczenia wynikające z naruszenia przez pracodawcę prawa do ich nieprzerwanego odpoczynku dobowego zagwarantowanego w Kodeksie pracy i
• są przychodem podlegającym PIT

- uznać należy, że kwoty te będą stanowić podstawę wymiaru składek na ZUS.

Jak stwierdził ZUS nie ma regulacji, które pozwalałyby na wyłączenie kwot przyznanych mocą ugody sądowej stanowiących przychód z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z podstawy wymiaru składek. Ponadto nie ma żadnego znaczenia prawnego, że ugoda została zawarta na mocy przepisów prawa cywilnego.

Przepis art. 21ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, który zwalania z opodatkowania zadośćuczynienia nie ma nic wspólnego ze zwolnieniem składkowym. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 19988 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zawiera niezależny katalog przychodów ze stosunku pracy, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ZUS. Nie obejmuje on swym zakresem kwot zadośćuczynienia przyznanych mocą ugody sądowej w związku z naruszeniem prawa pracownika do nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Przepisu tego nie można zatem stosować rozszerzająco na składki na ubezpieczenia społeczne. Kwoty zadośćuczynienia przyznane mocą ugody sądowej w związku z naruszeniem prawa pracownika do nieprzerwanego odpoczynku dobowego musisz wliczyć do podstawy wymiaru składek. Nie ma znaczenia fakt, że zostały one wypłacone na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego i są zwolnione z PIT.

Interpretacja ZUS z 9 grudnia 2016 r., oddział w Gdańsku (DI/100000/43/1209/2016).