19% czy 9% podatku? Na jakich zasadach można zastosować preferencyjną stawkę w CIT

W podatku dochodowym pojawia się pojęcie małego podatnika w dwóch ujęciach, które są ze sobą mylone, a ich rozróżnienie ma kluczowe znaczenie dla prawidłowych rozliczenie niewielkich firm.

Zgodnie z treścią znowelizowanego od 1 stycznia 2019 r. art. 19 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.), w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł, stawka podatku wynosi 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych. Stawka w kwocie 9% zastąpiła dotychczas obowiązującą stawkę 15%.

Nie można mylić zakresu podatników uprawnionych do korzystania z preferencyjnej stawki podatku z tzw. małymi podatnikami, którzy mają prawo do rozliczania kwartalnego podatku dochodowego czy amortyzacji jednorazowej do limitu 50.000 euro. Zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 2 updop i obowiązująca za 2019 r., pojęcie mały podatnik oznaczało podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Na pierwszy rzut oka podobnie, ale są zasadnicze różnice, o których przedsiębiorcy muszą pamiętać. Limit 1200.000 euro przeliczany jest po różnych kursach.

• Na potrzeby niższego podatku przeliczamy według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego.
• Na potrzeby rozliczania kwartalnego przeliczamy wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego w zaokrągleniu do 1 tys. zł (art. 4a pkt 10 updop).

Po drugie, bierze się pod uwagę inne kwoty.

Na potrzeby preferencyjnej stawki podatku same przychody z działalności, natomiast do statusu małego podatnika wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług). Tu jest określona ona w sposób specyficzny, bo łączne z VAT, gdy, co do zasady, VAT nie jest przychodem.

• Ważne

W rozliczeniu za 2019 r. składanym do 31 marca 2020 r. stawka CIT 9% może być stosowana przez podatnika kontynuującego działalność, którego przychody w poprzednim roku podatkowym (2018 – jeśli rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym) nie przekroczyły 5.004.000 zł (kurs średni euro z 2 stycznia 2018 r. to 4,1701 zł). Ponadto, przychody takiego podatnika (a także rozpoczynającego działalność) osiągnięte w roku podatkowym (2019) nie mogą przekroczyć równowartości 1,2 mln euro przeliczonej wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 tys. zł (art. 19 ust. 1 pkt 2 updop), a zatem muszą zmieścić się w limicie 5.162.000 zł (kurs średni euro z 2 stycznia 2019 r. to 4,3016 zł).

Jak wskazało Ministerstwo Finansów, pomimo że 9% stawka dotyczy wyłącznie przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych, w celu ustalenia, czy bieżące przychody mieszczą się w limicie 1,2 mln euro, bierze się pod uwagę wszystkie przychody podatnika w roku podatkowym, bez wyłączenia przychodów z zysków kapitałowych (uwzględnia się więc także dywidendy i przychody ze zbycia udziałów).

Pamiętać też należy, że z preferencyjnej 9% stawki nie może korzystać podatnik utworzony w wyniku działań restrukturyzacyjnych wskazanych w art. 19 ust. 1a pkt 1–5 ustawy o CIT 9% stawki podatku CIT podatnicy nie będą mogli stosować także w roku podatkowym, rozpoczętym po 31 grudnia 2018 r., tj. w ich drugim roku podatkowym, nawet gdyby posiadali w tymże roku status małego podatnika.

Powyższe odnosi się do podatników, którzy zostali utworzeni:

• w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę albo
• w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub spółki niebędącej osobą prawną;
• w celu następczego przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa o wartości powyżej 10.000 euro;
• z wkładów niepieniężnych z majątku uzyskanego w wyniku likwidacji;
• w celu przeniesienia na poczet kapitału uprzednio prowadzonego przedsiębiorstwa, zorganizowanej część przedsiębiorstwa albo składników majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10.000 euro.

Takie ograniczenia obowiązywały także podatników chcących skorzystać z 15% stawki CIT. Oprócz nich wprowadzono kilka nowych.

W roku podatkowym rozpoczęcia działalności oraz następnym stawki 9% nie zastosują podatnicy, do których na poczet kapitału (już po ich utworzeniu – w roku utworzenia lub następnym) wniesiono uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowane części przedsiębiorstwa albo składniki majątku przedsiębiorstwa o wartości rynkowej łącznie ponad 10 tys. euro (art. 19 ust. 1a pkt 5 updop).

Do niższego CIT nie mają też prawa (nowy art. 19 ust. 1c updop):

• spółki dzielone,
• podatnicy, którzy wnieśli ww. wkład do innego podmiotu, albo składniki majątku uzyskane w wyniku likwidacji innych podatników, w których posiadali udziały lub akcje – w roku podatkowym, w którym nastąpił podział albo wniesiono wkład, oraz w roku następnym.

Obniżona do 9% stawka nie obejmuje także podatników, którzy zostali utworzeni po 19 listopada 2018 r. w wyniku wskazanych w ustawie działań restrukturyzacyjnych, a także ci, którzy po tej dacie podjęli ww. działania restrukturyzacyjne (dokonali podziału, wnieśli wkład do innego podmiotu). Z przepisów przejściowych (art. 11 i art. 12 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2159)) wynika, że w roku podatkowym rozpoczętym po 31 grudnia 2018 r. stosuje się do nich przepisy dotyczące stawek updop w brzmieniu poprzednim (obowiązującym do końca 2018 r.).

• Ważne

A zatem w kontekście pytania postawionego na początku – do określenia, czy podatnik, którego przychody nie przekroczyły limitu 1.200.000 euro i czy za 2019 r. może rozliczać przychody z działalności innej niż zyski kapitałowe wg stawki 9%:

• Bierze się wszystkie przychody – razem z przychodami z zysków kapitałowych
• Przychody ustala się wg wartości netto, czyli bez VAT
• Przychody przelicza się wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 tys. zł.